طرح لغو حبس پزشکان در انتظار تصویب نهایی نمایندگان

طرح لغو حبس پزشکان بعد از تصویب با اکثریت آرا در کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی تأیید کمیسیون قضایی مجلس را هم گرفت. طرحی که براساس آن قاضی می‌تواند، حکم حبس پزشک را به مواردی ازجمله پرداخت جزای نقدی یا ارائه خدمت در مناطق محروم تبدیل کند.

بعد از تغییرات قانون مجازات اسلامی و حذف ماده 22 که حبس برخی از پزشکان را در پی داشت و منجر به اجرای حکم حبس برای چندین پزشک شد، پزشکان خواستار تغییر این قانون شدند.

بر اساس مفاد قانون مجازات اسلامی اگر بیمار براثر قصور پزشکی فوت کند،‌ ازنظر قانون قتل شبه عمد شمرده شده و در مواردی که پزشک از سوی کمیسیون‌های کارشناسی مقصر شناخته شود، پزشک قاصر محکوم به پرداخت دیه می‌شود.

در چنین مواردی اگر بیمار فوت می‌کرد، با توجه به ماده 616 قانون مجازات اسلامی قدیم محکومیت زندان که برای پزشک از 6 ماه تا 3 سال متغیر بود، به جزای نقدی بدل از حبس تبدیل می‌شد و پزشکانی که حتی به دلیل قصور پزشکی باعث مرگ بیمار می‌شدند، به زندان محکوم نمی‌شدند، مگر آنکه چنین اتفاقی (فوت بیمار ناشی از قصور پزشکی) چند بار تکرار می‌شد.

این در حالی است که بند 22 که مجوز تبدیل هر میزان مجازات حبس را به مجازات دیگر صادر می‌کرد، حذف شد و ماده 37 که تبدیل حکم حبس به جزای نقدی را محدودتر کرد،‌ جایگزین آن شد. بر اساس ماده 37 «در صورت وجود یک یا چند دلیل از دلایل تخفیف، دادگاه می‌تواند، مجازات تعزیری را به‌نحوی‌که به حال متهم مناسب‌تر باشد، تقلیل داده یا تبدیل کند.»

تبدیل حکم حبس برای پزشکان با نظر مستقیم رئیس قوه قضائیه

در پی این تغییرات قانون مجازات اسلامی که اعتراض پزشکان را به دنبال داشت، وزیر بهداشت در نامه‌ای این موضوع را با رئیس قوه قضائیه مطرح کرد و صادق آملی لاریجانی نیز طی بخشنامه‌ای از قضات سراسر کشور درخواست کرد از صدور جزای حبس خودداری کنند و حکم حبس برای جامعه پزشکی با نظر وی صادر شود.

همچنین کمیته‌ باهدف بررسی قصور پزشکی زیر نظر وزیر بهداشت شکل‌گرفته و بناست در مواردی که حکم حبس در نظر گرفته شد، این حکم با نظر رئیس قوه قضائیه تبدیل شود.

از سوی دیگر سازمان نظام پزشکی با حضور در کمیسیون بهداشت و قضایی مجلس و پیگیری روند تغییرات این قانون، به دنبال بازگشت آن به شکل سابق است. به‌نحوی‌که دیگر هیچ پزشکی به دلیل خطای ناخواسته محکوم‌به حبس نشود.

معاون پارلمانی سازمان نظام پزشکی  بابیان اینکه ما پیشنهاد‌های خود را درخصوص تغییر مواد و مفاد 616،‌ 39 و 68 که منتهی به حبس پزشکان می‌شود به کمیسیون ارسال کرده‌ و در انتظار زمان رسیدگی به این طرح در کمیسیون اصلی هستیم، افزود: «امیدواریم با عنایت نمایندگان مجلس بتوانیم مجازات حبس را تبدیل کنیم.

پیشنهاد‌های اعضای کمیسیون منطبق با قانون مجازات اسلامی و با رویکرد حبس زدایی در رسیدگی به تخلفات پزشکی بیان شد، اما نکته قابل‌تأمل این‌که نمایندگان حاضر در جلسه امروز عقیده داشتند، حبس زدایی صرفاً محدود به جامعه پزشکی نباشد و عموم نیز بتوانند از آن بهره ببرند.»

سید علی ریاض با اشاره به اینکه سابقه نداشته که اعضای جامعه پزشکی به دلایلی مثل قصور پزشکی به حبس محکوم شوند،‌ تصریح کرد: «اگر راننده‌ای ناخواسته در تصادفی مرتکب قتل شود، او را مجرم نمی‌دانند و فرد می‌تواند با پرداخت جریمه نقدی و قید وثیقه آزاد شود. درحالی‌که با پزشکی که دچار قصور شده چنین برخوردی نمی‌شود.»

قصور پزشکی جرم است یا خطا؟

وی آمار پزشکانی را که بر اساس قانون جدید محکوم به حبس شده‌اند حدود چند ده نفر عنوان کرد و ‌گفت: «در دنیا نیز رویه اقدامات پزشکی به شکلی است که اگر اتفاقی برای بیمار رخ دهد،‌ پزشک را مجرم نمی‌دانند، بلکه این اتفاق را یک خطا تلقی می‌کنند.»

این نکته‌ای است که سلیمان عباسی سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم آن را تأیید کرد و گفت: «اگر یک پزشک به خاطر فوت بیمارش که دچار بیماری پرخطر یا مجموعه‌ای از بیماری‌ها بوده زندانی شود قابل‌قبول نیست.

چراکه هرروزه پزشکان با بیمارانی روبه‌رو می‌شوند که درمان آن‌ها ریسک بالایی دارد و اگر پزشک تصور کند در صورت فوت این بیمار قرار است، ماه‌ها کار وزندگی‌اش مختل شود و درگیر دادسرا و دادگاه و زندان شود از پذیرش این بیمار خودداری می‌کند و ضرر آن متوجه بیماران خواهد شد.

از سوی دیگر اگر قرار شود پزشکان در صورت فوت بیمارشان به زندان بیفتند بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هم از خدمت‌رسانی به مردم محروم می‌شوند. ضمن این‌که همه می‌دانیم هیچ پزشکی به‌قصد قصور در معالجه و‌ آسیب به بیمارش کار نمی‌کند، بلکه همه به‌سلامت بیمار می‌اندیشند.»

رئیس انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه کشور نیز تفاوت قائل شدن بین خطا و جرم در قضاوت اقدامات پزشکی را بسیار مهم ارزیابی کرد و تصریح کرد: «جرم این است که کسی به‌عمد ایجاد آسیب و خسارت کند، اما هیچ پزشکی به خاطر وجدان انسانی و سوگندی که یادکرده به‌عمد اقدام به ایراد آسیب و صدمه نمی‌کند و اگر هم در مواردی به‌ندرت این اتفاق رخ دهد مستوجب مجازات نیز خواهد شد.»

کاهش شجاعت پزشکان برای درمان بیماران بدحال به ضرر مردم است

پرویز پیردریایی دبیر علمی انجمن جراحان عمومی بابیان اینکه متأسفانه به دلیل دست‌وپا گیر بودن قوانین بعضا شاهدیم که فردی دچار تروما شده و وضعش وخیم است، ولی هموطنان تلاشی برای رساندن او به بیمارستان نمی‌کنند، افزود: «ما باید نواقص قانون را در این مورد برطرف کنیم تا هر هموطنی که مصدومی را در این حال دید سریعا او را به بیمارستان منتقل کند و این را برای خود یک وظیفه بداند.»

وی با اشاره به اینکه یک سری قوانین دست و پاگیر در این زمینه وجود دارد، گفت:« همچنین یک سری شکایت‌های بی‌مورد به پزشکی قانونی است که پزشک درواقع هیچ‌گونه محکومیتی ندارد، ولی اینکه مبادا پزشک به علت شکایت علاوه بر پرداخت دیه ??? میلیونی ? سال به زندان بیافتد رعب و وحشت برای پزشکان ایجاد کرده است.»

وی ادامه داد: «به همین خاطر پزشکان تن به درمان بیماران حادثه‌دیده صعب‌العلاج نمی‌دهند و لازم است روی این موضوع کار شود.»

یک‌سوی تبعات چنین اقداماتی مردم و سلامت آن‌ها که به دستان همین پزشکان تأمین می‌شد، وابسته است.

کاهش تمایل پزشکان به جراحی‌های اورژانسی و زایمان‌های پرخطر، خودداری از معالجه برخی بیماران که در شرایط حادی به سر می‌برند، تنها می‌تواند بخشی از تبعات جرم پنداشتن خطاهای پزشکی باشد که درنهایت ناخواسته به مرگ یک انسان منجر شده است.

علاوه بر این در شرایطی که افزایش تعداد سالمندان در جامعه منجر به افزایش ریسک معالجات پزشکی می‌شود، ایجاد ترس برای پزشک از طریق مجازات حبس یا افزایش مبلغ دیه و … باعث می‌شود که تنها بیماران دچار آسیب شوند. از سویی به نظر می‌رسد، اتخاذ نگاهی همراه با حسن نیت و احترام به پزشکان به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین اقشار جامعه را می‌توان با اصلاح این قانون عملی کرد.

منبع:شفاآنلاین